τραπέζι
(ουσ. ουδ.)
τραπέζιν
[traˈpezin]
Σίλ.
τραπέζι
[traˈpezi]
Ανακ., Σίλ., Τελμ., Φάρασ.
τραπέζ̑ι
[traˈpeʒi]
Φάρασ.
τραbέζι
[ˈtraˈbezi]
Φάρασ.
ντραπέζι
[draˈpezi]
Φάρασ.
τραπέζ’
[traˈpez]
Ανακ., Δίλ., Φλογ.
τρεπἐσ̑’
[treˈpeʃ]
Μαλακ.
Πληθ.
τραπέζια
[traˈpezʝa]
Μισθ.
Μεσν. τραπέζι(ν) το οπ. από το αρχ. ουσ. τραπέζιον. Ο τύπ. τραbέζι με ηχηροπ. του [p] > [b].
1. Το τραπέζι
ό.π.τ.
:
Τραπέζιν απ’ κάτου
(κάτω από το τραπέζι)
Σίλ.
-Κωστ.Σ.
Τζας ήρτ’ ο ταρός, κάθ’σε σο τραπέζι
(όταν ήρθε ο καιρός, κάθισε στο τραπέζι)
Καππ.
-Lag.
«’νοίγου τραbέζι», νοίγιν το τραπέζι, έφαεν του βασιλό τ’ ασκέρ’
(«άνοιξε τραπέζι» ανοίγει το τραπέζι, έφαγε του βασιλιά ο στρατός)
Φάρασ.
-Dawk.
Φκιάισ̑καν παράκληση, θέκνισ̑καν τα εικόνες σο τραπέζ’ απάνω
(έκαναν παράκληση, έβαζαν τις εικόνες πάνω στο τραπέζι)
Ανακ.
-Κωστ.Α.
Φέρουν σο τραπέζι τουνε γκιρμάιδες
(έφερναν στο τραπέζι ξερές μουστόπιτες)
Φάρασ.
-ΚΜΣ-Θεοδ.
Παγάσαμε πέντε άρτοι […] θεκνίνκαμέν ντα σο τραπέζ̑ι σου δεσπότη
(πηγαίναμε πέντε άρτους […] τα βάζαμε στο τραπέζι του δεσπότη)
Φάρασ.
-ΚΜΣ-Θεοδ.
Εκεί σο ίσιωμα ήτον ένα ίσιο γαγιά σαν τραπέζι
(εκεί στο ίσωμα ήταν ένας ίσιος βράχος σαν τραπέζι)
Τελμ.
-ΚΜΣ-Θεοδ.
Ομπρό στην αυλή τ' τουχά ούτσα χέκαν τραπέζια
(μπροστά στην αυλή του πράγματι έτσι έβαλαν τραπέζια)
Μισθ.
-ΑΠΥ-Καρατσ.
|| Φρ.
Κάτσε σο τραπέζι τσαι μην ντρως
(κάτσε στο τραπέζι και μην τρως˙ όσοι παρευρίσκονται στο σπίτι την ώρα του φαγητού πρέπει να κάθονται στο τραπέζι κι ας μην τρώνε)
Φάρασ.
-Λουκ.Λουκ.
2. Συνεκδ. το φαγητό που προσφερόταν επ’ ευκαιρία κάποιου γεγονότος (γέννηση, πένθος)
Ανακ., Μισθ., Τελμ., Φάρασ.
:
Τόστης Τούρκος έρχόντουν σε τραπέζ̑ι βαρασιώτικο
(φίλος Τούρκος ερχόταν σε φαρασιώτικο γεύμα)
Τελμ.
-ΚΜΣ-Θεοδ.
Πεγάζομ’ τραπέζι σ’ αποθαμἐνου το σπίτ’
(πηγαίνουμε φαγητό στου πεθαμένου το σπίτι (ενν. για να το δώσουν στην οικογένεια που πενθούσε)
Ανακ.
-Κωστ.Α.
σ̑υχωρίζουμ’ ντου χαμένου, βάλλ’ τραπέζ’, τρωίσ̑καμ’
(συγχωρούσαμε τον πεθαμένο, (ενν. αυτός που πενθεί) παραθέτει γεύμα, τρώμε)
Μισθ.
-Κωστ.Μ.
β.
Ειδικότ., το ετήσιο μνημόσυνο που κάνει μιά οικογένεια
Φλογ.