ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΡΕΥΝΗΣ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ ΚΑΙ ΙΔΙΩΜΑΤΩΝ - Ι.Λ.Ν.Ε.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ TΩΝ ΙΔΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ

τούτος (αντων.) τούτους ['tutus] Σίλ. ετούτους [e'tutus] Σίλ. Εν. Θηλ. τούτσ̑η ['tutʃi] Σίλ. τουτσά [tu'tsa] Σίλ. ετούτσ̑η [e'tutʃi] Σίλ. Εν. Ουδ. τούτο ['tuto] Σίλ. τούτου ['tutu] Σίλ. Γεν. Εν. τουτουνού ['tutuˈnu] Σίλ. τουτιού [tuˈtçu] Μαλακ. τιταρούν [titaˈrun] Αξ. Θηλ. τούτσ̑ης ['tutʃis] Σίλ. τουτσ̑ηνής [tutʃiˈnis] Σίλ. Αιτ. Εν. τούτσ̑ην ['tutʃin] Πληθ. Αρσ. τούτσ̑οι ['tutʃi] Σίλ. τούτζ̑οι ['tudʒi] Σίλ. Πληθ. Θηλ. τούτες ['tutes] Σίλ. Πληθ. Ουδ. τούτα ['tuta] Σίλ. τούτσ̑α ['tutʃa] Σίλ. Πληθ. Ουδ. ετούτα [e'tuta] Αξ., Ποτάμ., Σίλατ., Τελμ. ιτούτα [i'tuta] Μαλακ., Μισθ. Αιτ. Πληθ. τούτουζ ['tutuz] Σίλ. Γεν. Πληθ. τουτουνών ['tutuˈnon] Σίλ. τούτουνου ['tutunu] Σίλ. τουτουνού [tutuˈnu] Σίλ. τουτουναρού [tutunaˈru] Σίλ. τουτιαρού [tutçaˈru] Μαλακ. τιτιαρών [titçaˈron] Αξ. Από τη μεσν. αντων. τοῦτος, η οπ. από το μεταγν. τοῦτοι (< πληθ. του αρχ. οὗτος). Οι τύπ. με αρκτ. [e] αναλογ. κατά το εκείνος. Ο τύπ. τούτουζ με ηχηροπ. πριν από φων.
Δεικτική αντων. που δηλώνει εγγύτητα, τούτος Μαλακ., Σίλ. : Τσ̑ις ένι τούτους Ψυχάρης; (Ποιος είναι αυτός ο Ψυχάρης;) Σίλ. -ΔΕΟ Σονgρά τούτους μπαίν-νει κεί τ χουριό, κιατ του είπι χιζΰρης (μετά αυτός μπαίνει σε εκείνο το χωριό που του είχε είπε ο άγιος άνθρωπος) Σίλ. -Dawk. Tούτους αρτούπους ινgιάν ντου τσ̑αννό λαειννόντζ̑ισκι μυριολόγια (αυτός ο άνθρωπος σαν ανόητος έβγαζε θρήνους) Σίλ. -Dawk. Τούτους ποτινgιάν γιουκούννει 'ρώ τ τέκνων τα ονόματα, βιριάτι τα κονdά του (όταν ακούει τα ονόματα αυτών των παιδιών, τα καλεί κοντά του) Σίλ. -Dawk. Τούτους παρακαλά τα παιριά να του υπάγουσ̑ι σπίτσ̑ιν ντους (αυτός παρακαλά τα παιδιά να τον πάνε σπίτι τους) Σίλ. -Dawk. Τούτσ̑η κόρη έμασι πολλές γλώσσες (αυτή η κόρη έμαθε πολλές γλώσσες) Σίλ. -Dawk. Τούτσ̑η τσ̑ην 'εναίκα σάλισιν τζ̑η οχτώ σύρες απέσου (αυτήν τη γυναίκα την έκλεισε μέσα σε οχτώ πόρτες) Σίλ. -Dawk. Άπαρ' τούτου, ρώσ' τα τσ̑η Γεωργία (πάρε αυτό, δώσε το στη Γεωργία) Σίλ. -Κωστ.Σ. Tούτο γιούξιν ντα πατισ̑αχιού τ παιρί (αυτό το άκουσε το παιδί του βασιλιά) Σίλ. -Dawk. Για τούτου κιμόνη ρεν ντου σκοτώννει (για αυτόν μόνο τον λόγο δεν τον σκοτώνει) Σίλ. -Dawk. Τούτου του χοσ̑ά άρτουπου λαεί ότσ̑ι: «dερά γρύστα κι, να πέσουμι» (σε αυτόν τον όμορφο άντρα λέει: «τώρα γδύσε με ώστε να πάμε στο κρεβάτι) Σίλ. -Dawk. Τούτου παπαριώ 'ναι (αυτό είναι παπαδίστικο) Σίλ. -Κωστ.Σ. Τούτσ̑οι τρείς τους παγαίν-νουσ̑ι να qαζαντζ̑ήσουσ̑ι παρά (αυτοί οι τρεις ακολουθούν τον δρόμο τους να κερδίσουν λεφτά) Σίλ. -Dawk. Τούτσ̑οι γυο τους κατλέβγκουσ̑ι οπ ένα χαϊβάνι (αυτοί οι δυο καβαλούν από ένα θηρίο ο καθένας) Σίλ. -Dawk. Τούτες τσ̑ις 'νου; (αυτές ποιες είναι;) Σίλ. -Κωστ.Σ. Τούτα χερ ημέρα κασινόντζ̑ισκασ̑ι χωρίς ζουλειά (αυτά κάθε μέρα κάθονταν χωρίς δουλειά) Σίλ. -Dawk. Τούτα τα σεράια έμοιασνασ̑ι βαβά του τα σεράια (αυτά τα παλάτια έμοιαζαν με του πατέρα του τα παλάτια) Σίλ. -Dawk. Eτούτα μέτσ̑ια και τα βρακιά το μόν το φσ̑άχου να 'ενούν ντουν (αυτές οι μπλούζες και τα εσώρουχα θα μπορούσαν να είναι του παιδιού μου) Τελμ. -Dawk. Απαπού τα πήρε ετούτα τα παράγια; (από πού πήρε αυτά τα λεφτά;) Αξ. -Dawk. Ετούτα κορίτσ̑α είπαν gι, «γιάβρου μ, εδώ που ήρτες, εδώ είναι ένα ντέφ» (αυτά τα κορίτσια είπαν: «Νεαρέ μου, εδώ που ήρθες, εδώ είναι ένα Ντεφ» ) Σίλατ. -Dawk. Είπεν ετούτα τα λόγια ντεβρίσ̑ης, άμα είδεν γεμέκια να τρώγει το παιδί (είπε αυτά τα λόγια ο δερβίσης, όταν είδε το παιδί να τρώει φαγητό) Ποτάμ. -Dawk. Ιτούτα τ’ αδέλφια έφγανι απικιού, κι πήγαν σ’ ένα άλλου τόπους, που καθούτανι βασιλέγας (αυτά τα αδέλφια έφυγαν από εκεί και πήγαν σε άλλο μέρος όπου ο βασιλιάς ζούσε) Μαλακ. -Dawk. Ιτούτα βούλα λαχτά τα σ’ ικείνου μέσα (όλα αυτά τα πράγματα τα τοποθετεί μέσα σε αυτό) Μαλακ. -Dawk. Τούτουζ άρτουπους (αυτούς τους ανθρώπους) Σίλ. -Κωστ.Σ. Τουτονών τα ονόματα σέκνει τα (Αυτών τα ονόματα τα βάζει) Σίλ. -Dawk. Εκείνα κείται τιταρούν (Εκείνα είναι δικά του) Αξ. -ΙΛΝΕ 1555 Συνών. αυτός