αντέτι
(ουσ. ουδ.)
αdέτι
[aˈdeti]
Σινασσ., Φάρασ.
αdέτ'
[aˈdet]
Αξ., Σινασσ.
αdάτ'
[aˈdat]
Μισθ.
α̈dέτ'
[æˈdet]
Φλογ.
α̈dα̈́τ'
[æˈdæt]
Μισθ.
εdέτ'
[eˈdet]
Αξ., Μισθ., Ουλαγ., Τροχ.
ατέτ͑ι
[aˈtetʰi]
Φάρασ.
ατέτ'
[aˈtet]
Σινασσ., Τροχ., Φλογ.
ατα̈́τ͑ι
[aˈtætʰi]
Αφσάρ.
ετέτ'
[eˈtet]
Μισθ., Φλογ.
εdέτσ̑ι
[eˈdetʃi]
Σίλ.
Από το τουρκ. ουσ. âdet (< αραβ. ˁādat) = συνήθεια, έθιμο, όπου και διαλεκτ. τύπ. edet, adât.
Συνήθεια, έθιμο
ό.π.τ.
:
Ντα αdάτια μας να ποίκουμ' να χορέψουμ', να γλενdήσουμ', να ποίκουμ' κέφ'
(Τα έθιμα μας να κάνουμε, να γλεντήσουμε να χορέψουμε να κάνουμε κέφι)
Μισθ.
-ΑΠΥ-Καρατσ.
Μη ζορμονήσουμ' ντ’ ετέτια μας
(Μην ξεχάσουμε τα έθιμά μας)
Μισθ.
-Κοτσαν.
Ποίκεν τ' α̈dέτια τ', δώκεν τα τρίμερ'να τ'
(Έκανε τα συνήθη (ταφικά) έθιμα, παρέθεσε τα τριήμερά του μνημόσυνα)
Φλογ.
-ΙΛΝΕ 812
Eτό το ατέτ' ακόμα έχουμ' το
(Αυτήν την συνήθεια την έχουμε ακόμα)
Φλογ.
-ΙΛΝΕ 812
Ούλα τ' ατέτια μας καλά είν' αμά ετό δεν υποφέρεται, η ξενιτιά τζαι̂́ρ τζαι̂́ρ κάφτει μας
(Όλες οι συνήθειές μας είναι καλές, αλλά αυτή δεν υποφέρεται, η ξενιτιά σιγά σιγά μας καίει)
Σινασσ.
-Λεύκωμα
Είχαμ' ντου ντ' α̈dα̈́τ' μας, ιτό δουν να έρτουμ' 'ς τα Ελία να γήψουμ' ντα τσεριά, Ανάσταση γήφτιξαμ' ντa
(Είχαμε το έθιμό μας, αυτό ήταν, να έρθουμε στον Προφήτη Ηλία να ανάψουμε τα κεριά, την Ανάσταση τα ανάβαμε)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
'τουν ήρτι μάνα σ', βαβά σ' ηύρι δα αdάτια, δε σ' έδειξαν;
(Όταν ήρθε η μάνα σου, ο πατέρας σου, έφεραν μαζί τα έθιμα, δεν σου έδειξαν;)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
Μεγάλ' Τσ̑ερετσ̑ής τα α̈dα̈́τια
(Τα έθιμα του Πάσχα)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
Γαμουϊού ντ' αdα̈́τια ξέριτε τιάλα τσ̑όαν;
(Τα έθιμα του γάμου ξέρετε πώς ήταν;)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
Ιγιώ ένα εdέτ’ που υπήρχε ’ς τα γάμοσγια, ό,τι φέρισ̑κες δώρα, μπαγι̂́ρντεινεν τελάλης και λέισ̑κε: «Χαρίσματα, χαρίσματα! Ασ’ σον νταή το Νικόλα ένα χτήνο»
(Εδώ ένα έθιμο που υπήρχε στους γάμους (ήταν πως για) ό,τι δώρα έφερνες, φώναζε ο ντελάλης και έλεγε: "Χαρίσματα, χαρίσματα! Απ' τον θείο Νικόλα μιά αγελάδα (δώρο)")
Αξ.
-ΙΛΝΕ 1555
|| Ασμ.
Κατά χρόνο ’μείζ, έχουμ’ το ατ͑έτι
Τ’ Εζ-Βασίλη να φτένουμε μουχαπέτ͑ι ((Κάθε χρόνο εμείς έχουμε έθιμο
να κάνουμε πανηγύρι του Αγίου Βασιλείου)) Φάρασ. -Θεοδ.Τραγ. Συνών. αλιστούρτημα, χούι
Τ’ Εζ-Βασίλη να φτένουμε μουχαπέτ͑ι ((Κάθε χρόνο εμείς έχουμε έθιμο
να κάνουμε πανηγύρι του Αγίου Βασιλείου)) Φάρασ. -Θεοδ.Τραγ. Συνών. αλιστούρτημα, χούι