χείλος (ουσ. ουδ.) χείλος [ˈçilos] Γούρδ., Σινασσ.

Γούρδονος, Σινασσός

σ̑είλου [ˈʃilu] Μαλακ.

Μαλακοπή

σ̑είλου [ˈʃilu] Μαλακ.

Μαλακοπή

χείλι [ˈçili] Σινασσ.

Σινασσός

σ̑είλι [ˈʃili] Αφσάρ., Σίλ., Φάρασ.

Αφσάρι, Σίλλη, Φάρασα

σούλ-λε ['sulle] Ουλαγ.

Ουλαγάτς

χείλα [ˈçila] Αραβαν.

Αραβανί

Πληθ. χείλια [ˈçiʎa] Αραβαν., Σινασσ.

Αραβανί, Σινασσός

χείλη [ˈçili] Σινασσ.

Σινασσός

σ̑είλια [ˈʃiʎa] Ανακ.

Ανακού

σ̑είλα [ˈʃila] Κίσκ., Φλογ.

Κίσκα, Φλογητά

ναχείλια [ˈnaçiʎa] Μισθ.

Μισθί

Θηλ. ναχείλα [ˈnaçila] Αξ., Μισθ.

Αξός, Μισθί

ναχ̇είλα [ˈnaxila] Μισθ.

Μισθί

Αρχ. ουσ. χεῖλος. Ο τύπ. χείλι μεσν. από τον πληθ. χείλη που λόγω ομοηχ. έδινε την εντύπωση εν. ουδ. σε -ι. Ο τύπ. ναχείλια από τύπ. αχείλια με ανάπτυξη προθετικού [a] και κατόπιν ανάπτυξη αρκτικού ν- ως αποτέλεσμα μετατόπισης των ορίων των προθημάτων λέξεων που λήγουν σε -ν. Οι τύπ. χείλα και ναχείλα με απουράνωση.

1. Xείλος του στόματος, καθεμιά από τις σαρκώδεις προεξοχές που περιβάλλουν το στόμα και που καλύπτονται από λεπτή, ρόδινη επιδερμίδα ό.π.τ.

ό.π.τ.

: Απάνου σ̑είλι μ' πονεί (Το επάνω χείλος μου πονεί) Σίλ.

Σίλλη

-Κωστ.Σ.

Κωστάκης 1968

Έdακις ντα ναχείλια μ' (Δάγκωσες τα χείλια μου) Μισθ.

Μισθί

-Κοτσαν.

Κοτσανίδης 2006

Απανουνού μ' τα σ̑είλα (Το άνω μου χείλος) Φλογ.

Φλογητά

-ΙΛΝΕ 812

Κωστάκης 1962

Nτέ τρώγω μήλα γιατσ̑ί μοιάζουμ πατισ̑αχιού κοριτσ̑ού τα μισ̑ίρια, νε κεράσ̑α γιατσ̑ί μοιάζουν τα χείλια τ’ (Δεν τρώω μήλα γιατί μοιάζουν με της κόρης του βασιλιά τα μάγουλα, ούτε κεράσια γιατί μοιάζουν με τα χείλια της) Αραβαν.

Αραβανί

-Φωστ.-Κεσ.

Φωστέρης/Κεσίσογλου 1960

|| Παροιμ. Άλλα έχεις στα χείλη κι άλλα στην καρδιά Σινασσ.

Σινασσός

-Αρχέλ.

Αρχέλαος 1899

|| Ασμ. Καλή μ' τα χείλια χίλια αξιάζει τα, τα μάτια δυο χιλιάδες
και το λιγνό της το κορμίν την Πόλιν αγοράζει ( (Η καλή μου τα χείλια της αξίζουν χίλια, τα μάτια της δυο χιλιάδες
και το λιγνό της το κορμί την Πόλη αγοράζει)) Σινασσ.

Σινασσός

-Αρχέλ.

Αρχέλαος 1899

Τον έκλινε κι εφίλησε, τα σ̑είλια τ' γανωμένα (Έσκυψε και τον φίλησε, τα χείλια του ξεραμένα) Ανακ.

Ανακού

-ΙΛΝΕ 374

Τουργούτης 1893

2. Το άκρο όπου καταλήγει ένα άνοιγμα Σινασσ., Φλογ.

Σινασσός, Φλογητά

: Ώς τα σ̑είλα τ' γιόμωσά το (Το γέμισα ως τα χείλη) Φλογ.

Φλογητά

-ΙΛΝΕ 812

Κωστάκης 1962

|| Ασμ. Εκεί σαν την επήγανε στου πεγαδιού τα χείλη,
έπιασαν και την έδεσαν με μαύρη αλυσίδα Σινασσ.

Σινασσός

-Αρχέλ.

Αρχέλαος 1899

Συνών. ντουντάκι

3. Διάδρομος για να αερίζεται το τουντούρ Ουλαγ.

Ουλαγάτς

χειμός ( ουσ. αρσ. ) χειμώνας [çiˈmonas] Μισθ., Σινασσ. χειμός [çiˈmos] Ανακ., Αξ., Αραβαν., Γούρδ., Μισθ., Σινασσ., Τροχ. χειμό [çiˈmo] Ουλαγ. σ̑ειμός [ʃiˈmos] Ανακ., Αφσάρ., Κίσκ., Μαλακ., Ποτάμ., Σατ., Σίλ., Σινασσ., Τσουχούρ., Φάρασ., Φκόσ., Φλογ. σ̑ουμός [ʃuˈmos] Σίλ. Εν., Γεν. σ̑ειμωνούς [ʃimoˈnus] Φάρασ. ...