φορτώνω
(ρ.)
φορτώνω
[for'tono]
Ανακ., Αξ., Γούρδ.
φορτώνου
[for'tonu]
Μισθ., Σίλ., Φάρασ.
Παρατατ.
φορτώνισ̑κα
[for'toniʃka]
Αραβαν.
φόρτουνα
[ˈfortuna]
Μισθ.
Αόρ.
φόρτωσα
[ˈfortosa]
Αραβαν., Γούρδ., Φάρασ., Φκόσ., Φλογ.
φόρτουσα
[ˈfortusa]
Τσουχούρ.
Παθ.
φορτούμαι
[for'tume]
Αξ., Φάρασ.
φορτούμι
[for'tumi]
Μισθ.
φορτώμαι
[for'tome]
Ουλαγ.
φορτώνουμαι
[for'tonume]
Γούρδ.
Παρατατ.
φορτούτομαι
[for'tutome]
Ποτάμ.
φορτούμουνε
[for'tumune]
Φάρασ.
Αόρ.
φορτώθα
[for'toθa]
Φάρασ.
φορτώχα
[for'toxa]
Γούρδ.
φορτώρα
[for'tora]
Αραβαν.
Υποτ.
φορτώσω
[for'toso]
Αραβαν.
Μτχ.
φορτωμένο
[fortoˈmeno]
Αξ., Αραβ., Γούρδ., Ουλαγ., Φάρασ.
Μτχ.
φορτωμένου
[fortoˈmenu]
Τσουχούρ., Φάρασ.
Από το μεσν. ρ. φορτώνω, το οπ. από μεταγν. ρ. φορτόω-ῶ.
1. Φορτώνω
ό.π.τ.
:
Αφέντζ̑ης μου φορτώνισ̑κε με με τα γουμάρια
(Ο αφέντης μου με φόρτωνε με τα γομάρια)
Αραβαν.
-Dawk.
Πσίκα ντέ μορ'σεν νά το φορτωχεί το σανdίχ
(Η γάτα δεν μπορούσε να φορτωθεί το σεντούκι στην πλάτη της· )
Αξ.
-Dawk.
Έχ' και τρία καμbήλια φορτωμένα qομάρα
(Έχει και τρεις φορτωμένες καμήλες)
Φλογ.
-Dawk.
Φορτώθην ντο το νταγαρτζ̑όχι
(Φορτώθηκε με το ταγάρι στην πλάτη)
Φάρασ.
-Dawk.
Φόρτωσε τα χύρες σο ρέι τ', και ήρτε
(Φόρτωσε τις πόρτες πάνω στην πλάτη του και ήρθε)
Αραβαν.
-Dawk.
Φόρτωέν ντου
(Το έβαλε στην πλάτη του)
Μισθ.
-Dawk.
Τα κορίτσ̑ια φόρτωσε τα σ̑ελέgια τνε
(Φόρτωσε τα κορίτσια με τα δέματά τους)
Φλογ.
-Dawk.
Ήφαρέν ντα, φόρτωσανε είκοσι καμηλού γομάρε αλτούνε
(Τα έφερε, φόρτωσε είκοσι γομάρια στις καμήλες με χρυσά νομίσματα)
Φάρασ.
-Dawk.
Ας φάγω λίγο και σόνgρα ας φορτώσω κι ας̑ άγω
(Ας φάω λίγο και μετά ας φορτώσω να φύγω)
Αραβαν.
-Φωστ.-Κεσ.
Ηύρα το γαϊdούρι μ', φόρτωσα το, έπια λίγο λερό και ξέβα σο στράτα
(Βρήκα το γαϊδούρι μου, το φόρτωσα, ήπια λίγο νερό και βγήκα στον δρόμο)
Αραβαν.
-Φωστ.-Κεσ.
Ήτουν μακριά το στράτα και πολύ φορτωμένο
(Ήταν μακριά ο δρόμος και πολύ φορτωμένο (το ζώο))
Αραβαν.
-Φωστ.-Κεσ.
Φορτωμένο αμάξ̑' μοναχό τ' τσ̑ουρλίζ̑' το
(Φορτωμένο αμάξι μόνος του το κυλά)
Αξ.
-Μαυρ.-Κεσ.
Φορτώνου ντά ξύλα σου γαϊdούρ
(Φορτώνω τα ξύλα στον γάιδαρο)
Μισθ.
-Κοτσαν.
'τουν τσ̑όουσι φσ̑άχ, φόρτουνα σι ’ς τράχη μ' απάν΄
(Όταν ήσουν μικρός, σε φόρτωνα στη ράχη μου)
Μισθ.
-Κοτσαν.
Εμείς τα γαζάλια στην πλάτη σαν τα ζώα φορτωνομάστανε
(Εμείς τα ξερόφυλλα τα φορτωνόμαστε στην πλάτη σαν τα ζώα)
Ποτάμ.
-ΚΜΣ-ΚΠ322
Τα κάνκαμε δεμάτια και οι ναίκες φορτωνόσανdε και τα παένκανε στο αλώνι και τα στοιβιάζανε
(Τα κάναμε δεμάτια και οι γυναίκες τα φορτώνονταν και τα πηγαίνανε στο αλώνι και τα στοιβάζανε)
Φάρασ.
-ΕΚΠΑ 2142
|| Φρ.
Ορτώνω φορτώνω
(Διορθώνω, φορτώνω˙ Τακτοποιώ, συμμαζεύω)
Αξ.
-Μαυρ.-Κεσ.
|| Παροιμ.
Πούρμι να με ντώκεις ένα ο̈γιΰσ̑', φόρτωσες το γουσ̑ακλού σο ρέχη μ'
(Πριν να μου δώσεις μία συμβουλή, φόρτωσες το πιθάρι στην πλάτη μου˙ Όταν μας κάνουν ένα μικρό καλό και μας ζητούν στο μέλλον περισσότερα ως αντάλλαγμα)
Αραβαν.
-Φωστ.-Κεσ.
Το πολύ γουμάρι φορτώνουν ντα σο λόκι
(Το πολύ το φόρτωμα το φορτώνουν στην καμπούρα της καμήλας˙ Το έλεγαν οι φτωχοί για τους πλούσιους, που αυτοί έπρεπε να δίνουν τα περισσότερα χρήματα στους εράνους ή τους φόρους)
Φάρασ.
-Λουκ.Λουκ.
Συνών.
γιουκλετίζω :1
2. Μεσοπαθ., αναλαμβάνω κάτι
Μισθ.
:
Πολλά άργαδα φορτούμι
(Πολλές δουλειές ανέλαβα)
Μισθ.
-Κοτσαν.
3. Στην παθ. φωνή, μένω έγκυος
Τσουχούρ., Φάρασ.
:
Το κορτζόκ-κο φορτώθη
(Το κοριτσάκι έμεινε έγκυος)
Φάρασ.
-Ανδρ.
Η κόρ' τ' σου ένι φορτωμένο
(Η κόρη σου έχει μείνει έγκυος)
Φάρασ.
-Dawk.
’υρεύκαν να ποίκουν τσ̑αι τσ̑οτσ̑ούχα, πομέν’καν φορτωμένα
(Ήθελαν να κάνουν παιδιά και έμεναν έγκυοι)
Τσουχούρ.
-VLACH
Δέβ' α μηνας, δέβαν δύο μήνες, θωρεί τι κι φορτώθη η ναίκα του
(Πέρασε ένας μήνας, πέρασαν δύο μήνες, βλέπει ότι η γυναίκα του έμεινε έγκυος)
Φάρασ.
-ΚΜΣ-Θεοδ.
Όταν φορτωνόμεστε, γαριστένκε η κοιλία και βολιζόμαστε
(Όταν μέναμε έγκυες ανακατευόμασταν και κάναμε εμετό)
Φάρασ.
-ΕΚΠΑ 2142
Συνών.
βαρυνίσκω, γγαστρώνω, κακοψυχώ
4. Στην παθ. φωνή, ανέχομαι (μτφ.)
Αξ.
:
Ντέν ντο φορτούσαι το κρασ̑ί, με το πσ̑ίνεις
(Δεν το ανέχεσαι το κρασί, μην το πίνεις)
Αξ.
-Μαυρ.-Κεσ.