γλυτώνω (ρ.) γλυτώνω [ɣliˈtono] Σινασσ., Φάρασ., Φλογ.

Σινασσός, Φάρασα, Φλογητά

γλουτώνω [ɣluˈtono] Αραβαν., Φερτάκ.

Αραβανί, Φερτάκαινα

γουλτώνω [ɣulˈtono] Ανακ., Αξ., Αραβαν., Αραβ., Γούρδ., Ουλαγ., Σίλατ., Τελμ., Φερτάκ.

Ανακού, Αξός, Αραβανί, Αραβισσός, Γούρδονος, Ουλαγάτς, Σίλατα, Τελμησσός, Φερτάκαινα

γουλτώνου [ɣulˈtonu] Ανακ., Αφσάρ., Μισθ., Σίλ., Φλογ.

Ανακού, Αφσάρι, Μισθί, Σίλλη, Φλογητά

γουλτών-νου [ɣulˈtonnu] Σίλ.

Σίλλη

κουλτώνω [kulˈtonο] Τροχ.

Τροχός

qoυλτώνου [qulˈtonu] Φλογ.

Φλογητά

qουλντώνω [qulˈdono] Σίλατ.

Σίλατα

γκουλτώνω [gulˈtono] Ανακ., Ουλαγ., Σεμέντρ., Σίλατ., Φάρασ., Φερτάκ., Φλογ.

Ανακού, Ουλαγάτς, Σεμέντρα, Σίλατα, Φάρασα, Φερτάκαινα, Φλογητά

γουρτώνου [ɣurˈtonu] Μισθ., Σίλ.

Μισθί, Σίλλη

Παρατατ. γούλτωνα [ˈɣultona] Αξ., Μισθ.

Αξός, Μισθί

γούλτουνα [ˈɣultuna] Μισθ., Φλογ.

Μισθί, Φλογητά

Αόρ. γλύτωσα [ˈɣlitosa] Κίσκ., Σινασσ., Φάρασ.

Κίσκα, Σινασσός, Φάρασα

γούλτωσα [ˈɣultosa] Αξ., Αραβαν., Γούρδ., Μισθ., Σίλ., Φλογ.

Αξός, Αραβανί, Γούρδονος, Μισθί, Σίλλη, Φλογητά

γκούλτωσα [ˈgultosa] Ουλαγ., Σεμέντρ.

Ουλαγάτς, Σεμέντρα

qούλτωσα [ˈqultosa] Φλογ.

Φλογητά

κούλτωσα [ˈkultosa] Τροχ., Φλογ.

Τροχός, Φλογητά

γούλτουσα [ˈɣultusa] Μισθ., Φλογ.

Μισθί, Φλογητά

γούλτησα [ˈɣultisa] Σίλ.

Σίλλη

γούλτσησα [ˈɣultsisa] Σίλ.

Σίλλη

γούρτσησα [ˈɣurtsisa] Σίλ.

Σίλλη

Προστ. γλύτω [ˈɣlito] Ανακ., Σινασσ.

Ανακού, Σινασσός

γούλτου [ˈɣultu] Μισθ., Σίλ.

Μισθί, Σίλλη

γούλτω [ˈɣulto] Ανακ., Αξ., Σίλ., Τελμ.

Ανακού, Αξός, Σίλλη, Τελμησσός

κούλτω [ˈkulto] Ανακ.

Ανακού

qούλτω [ˈqulto] Φλογ.

Φλογητά

γούτω [ˈɣuto] Τελμ.

Τελμησσός

Παθ. γουλτιέμαι [ɣulˈtʝeme] Αξ.

Αξός

Αόρ. γουλτώσ'κα [ɣulˈtoska] Σίλ.

Σίλλη

Μεσν. ρ. γλυτώνω, το οπ. από το μεσν. ρ. ἐγλυτώνω/ἐκλυτώνω (< αρχ. επίθ. ἔκλυτος και το παραγωγ. επίθμ. -όω > -ώνω).

1. Σώζω κάποιον ή κάτι Ανακ., Αξ., Αραβαν., Κίσκ., Μισθ., Σίλατ., Σίλ., Σινασσ., Τελμ., Φάρασ., Φερτάκ., Φλογ.

Ανακού, Αξός, Αραβανί, Κίσκα, Μισθί, Σίλατα, Σίλλη, Σινασσός, Τελμησσός, Φάρασα, Φερτάκαινα, Φλογητά

: Αdό μένα γλύτωσέ με (Αυτό (το αγόρι) εμένα με γλύτωσε) Φάρασ.

Φάρασα

-Dawk.

Dawkins 1916

Εγώ ποίκα ετά τα έργατα, και να qουλτώσω τα αδέλφια μ' (Εγώ έκανα αυτές τις πράξεις για να γλυτώσω τα αδέρφια μου) Φλογ.

Φλογητά

-Dawk.

Dawkins 1916

Ό,τσ̑ι γκαι ποίκεις, ποίκε· εμένα γούλτω με (Ό,τι είναι να κάνεις, κάνε το· εμένα γλύτωσέ με) Τελμ.

Τελμησσός

-Dawk.

Dawkins 1916

qούλτωσα τα παιδιά μ' και δεν έπεσαν ση θάλασσα (Γλύτωσα τα παιδιά μου και δεν έπεσαν στην θάλασσα) Φλογ.

Φλογητά

-ΚΜΣ-Έξοδος Β

ΚΜΣ-Έξοδος Β

Ένα βραντύ γούρτσησίν ντους (Ένα βράδυ τους γλύτωσε) Σίλ.

Σίλλη

-Κωστ.Σ.

Κωστάκης 1968

Ο Θεός ν'τα γλυτώσει 'σ' τα σ̑έρε σου! (Ο Θεός να τα γλυτώσει απ' τα χέρια σου!) Φάρασ.

Φάρασα

-Αναστασ.

Αναστασιάδης 1976

Να μας γουλτώεις απ' ερού σα φσ̑έγια (Να μας γλυτώσεις απ' αυτά τα παιδιά) Αραβαν.

Αραβανί

-ΙΛΝΕ

ΙΛΝΕ

Παναΐα, γούλτου μι μ' ένα νουνdζά λάι! (Παναγία μου, γλύτωσέ με με μιά ουγγιά λάδι!) Μισθ.

Μισθί

-Κωστ.Μ.

Κωστάκης 1977

'γώ 'δε νε 'σ' το φόβο μ' ήρτα νε να γλυτώσ' ήρτα. Ήρτα να γλυτώσω το μαναστήρι! Ήρτα να γλυτώσετε 'σείς το μαναστήρι. (Εγώ εδώ ούτε από τον φόβο μου ήρθα ούτε για να γλυτώσω. Ήρθα να γλυτώσω το μοναστήρι! Ήρθα να γλυτώσετε εσείς το μοναστήρι (από τους Τούρκους που το έχουν καταλάβει)) Φάρασ.

Φάρασα

-Θεοδ.Ιστ.

Θεοδωρίδης 1956

|| Φρ. Γουλτώνω το ψωμί μ' (Γλυτώνω το ψωμί μου˙ κερδίζω το ψωμί μου) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

Το γλύτωσ' ο Θος (Τον γλύτωσε ο Θεός˙ τον ανάπαυσε ο Θεός) Φάρασ.

Φάρασα

-ΕΚΠΑ 2142

Παπαδοπούλου 1974

Η Παναΐα να σε γλυτώσει (Η Παναγία να σε γλυτώσει˙ η Παναγία να δώσει να γεννήσεις) Φάρασ.

Φάρασα

-ΕΚΠΑ 2142

Παπαδοπούλου 1974

|| Ασμ. Άγιε Γιώργη μ', γλύτω με κι εγώ ας σε ζουγραφίσω
(Άγιε μου Γιώργη, γλύτωσέ με κι εγώ θα φτιάξω το εικόνισμά σου) Σινασσ.

Σινασσός

-Αρχέλ.

Αρχέλαος 1899

Να υπάμ' να γλυτώσουμ', ε φσ̑άχε, το μαναστήρι
Να γατι-έσουμ' 'ποπέσου τις Τούρτσ̑οι τις χιντσίροι (Να πάμε να γλυτώσουμε, λεβέντες, το μοναστήρι
Να διώξουμ' από μέσα τους Τούρκους τους τα γουρούνια) Φάρασ.

Φάρασα

-Θεοδ.Ιστ.

Θεοδωρίδης 1956

Συνών. σώνω :1

2. Σώζομαι, απαλλάσσομαι από κάποιον ή κάτι δυσάρεστο ή ενοχλητικό Ανακ., Αξ., Αραβαν., Μισθ., Ουλαγ., Σίλατ., Σινασσ., Τελμ., Φάρασ., Φερτάκ., Φλογ.

Ανακού, Αξός, Αραβανί, Μισθί, Ουλαγάτς, Σίλατα, Σινασσός, Τελμησσός, Φάρασα, Φερτάκαινα, Φλογητά

: Άχτ'σεν ντ' αβγά, γλυτώσανε, πη-άγανε ση πατρίδα τούνε· γλύτωσε 'σ' τη βρεσ̑ή ((Ο βασιλιάς) σπιρούνισε τα άλογα, γλυτώσανε (απ' την βροχή), πήγανε στην χώρα τους· γλύτωσε απ' την βροχή) Φάρασ.

Φάρασα

-Dawk.

Dawkins 1916

Αν το μαρ' αφένdζ̑η μ', ασ' τα χ'ερια τ' ντε γουλτώνουμ' νε 'γώ νε εσ̑ύ (Αν το μάθει ο αφέντης, απ' τα χέρια του δεν γλυτώνουμε ούτε εγώ ούτε εσύ) Αραβαν.

Αραβανί

-Φωστ.-Κεσ.

Φωστέρης/Κεσίσογλου 1960

Πόμισ̑καν λιψασμένα, φέγισ̑καν, γούλτωναμ' ((Οι επιδρομείς) έμεναν διψασμένοι, έφευγαν, γλυτώναμε) Μισθ.

Μισθί

-Κωστ.Μ.

Κωστάκης 1977

Η μαρκάλα πέσε και σήκω, γλύτωσε ασ' το δάσος (Η γιγαντιαία ανθρωποφάγος δράκαινα έπεσε και σηκώθηκε και γλύτωσε από το δάσος (με τα αγκάθια)) Σινασσ.

Σινασσός

-Αρχέλ.

Αρχέλαος 1899

'στέρου ήρταν 'σ' το Τασ̑άνι Κούρτοι τσ̑αι γατ͑ι-έσαν τα τσ̑αι 'βούτσι γλύτωσι ο χωρίος μας (Μετά ήρθαν Κούρδοι απ' το χωριό Τασάνι και τους έδιωξαν, κι έτσι γλύτωσε το χωριό μας) Φάρασ.

Φάρασα

-Ζουρνατζ.

Ζουρνατζής-ΚΜΣ-ΚΠ134

Να πέχ̑ανα και να γούλτωσα (Να πέθαινα και να γλύτωνα) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

Τα γούλτωσαν πάλ' ήρταν (Αυτοί που γλύτωσαν ήρθαν πάλι) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

Έφααν ντου, γούλτουσαν τα σαμαριές (Το έφαγαν και γλύτωσαν τα χαστούκια) Μισθ.

Μισθί

-ΙΛΝΕ

ΙΛΝΕ

Γούλτουσιν ντου χασταχανά (Απέφυγε το νοσοκομείο) Μισθ.

Μισθί

-Κοτσαν.

Κοτσανίδης 2006

Εκείνα λεν εύ'χαν όξου, γούλτουσαν, αλλά τσι δου χωριό έχ' άλλη χάρη (Εκείνοι λένε έφυγαν στο εξωτερικό, γλύτωσαν, αλλά το χωριό έχει άλλη χάρη) Μισθ.

Μισθί

-ΑΠΥ-Καρατσ.

ΑΠΥ-Καρατσ.

Απ' τα χέρια λλε γκούλτωσα (Γλύτωσα πια απ' τα χέρια σου) Ουλαγ.

Ουλαγάτς

-Κεσ.

Κεσίσογλου 1951

Χέμεν σηκώθην το τρεν', πασλάτ'σανε Κουρτ' με τα χτέρε τασλάτναν μας, κι αβούτσ̑α το τρεν' μάκρυνε και κουλτώσαμε (Μόλις ξεκίνησε το τρένο, άρχισαν κάποιοι Κούρδοι να μας πετροβολούν. Και έτσι το τρένο απομακρύνθηκε και γλυτώσαμε) Φλογ.

Φλογητά

-ΚΜΣ-Έξοδος Β

ΚΜΣ-Έξοδος Β

Οπ' σκώτημα γούλτησι (Γλύτωσε απ' το σκότωμα) Σίλ.

Σίλλη

-Dawk.

Dawkins 1916

Αν εύρεις έν' φακούδ' τιμόξυλο, να γλυτώσεις (Αν βρεις ένα κομμάτακι τίμιο ξύλο, θα γλυτώσεις) Φλογ.

Φλογητά

-ΙΛΝΕ

ΙΛΝΕ

Απιδού πάλι σηκώθαμε σκοτεινά, μο να γλυτώσουμε 'σ' το κρύο (Κι αποκεί λοιπόν σηκωθήκαμε νύχτα, τουλάχιστον να γλυτώσουμε απ' το κρύο) Φάρασ.

Φάρασα

-Ζουρνατζ.

Ζουρνατζής-ΚΜΣ-ΚΠ134

Οι άνθρωπ' είν' πιο διαβολεμέν' ασ' τους δράκους αμά πιάνουνdαι κι εύκολα. Να ζιουμ' τίχαλα να γλυτώσ' αδαρά (Οι άνθρωποι είναι πιο διαολεμένοι από τους δράκους αλλά πιάνονται και πιο εύκολα. Να δούμε πώς θα γλυτώσει τώρα (αυτός ο άνθρωπος που μπήκε στην σπηλιά μας)) Σινασσ.

Σινασσός

-Αρχέλ.

Αρχέλαος 1899

Τουν άντρα μου μη τουν γκρεμάσ'τι· κρεμάσ'τι ντανά, κι ναζ γουλτώσ̑ει οπ' τσ̑η ζουλιά (Τον άντρα μου μην τον κρεμάσετε· κρεμάστε το μοσχάρι, κι ας απαλλαγεί (ο άντρας μου) απ' αυτήν την υπόθεση) Σίλ.

Σίλλη

-Dawk.

Dawkins 1916

Γούλτω κι εσ̑ύ απ' εκείνα, κι εγώ αζ γουλτώσω ασ' τα σον τα λακ͑ıρdι̂́για (Να γλυτώσεις κι εσύ από κείνα, κι εγώ να γλυτώσω απ' τα δικά σου λόγια) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

Φάτε κι εμένα και αζ γουλτώσω (Φάτε κι εμένα, να τελειώνουμε) Τελμ.

Τελμησσός

-Dawk.

Dawkins 1916

Παναΐα μ', ποίκι μι χταρ', να γουλτώσου απ' σ̑κυλιού τα χέρια (Παναγία μου, κάνε με πέτρα, να γλυτώσω απ' τα χέρια του σκυλιού (δηλ. των Τούρκων)) Μισθ.

Μισθί

-Κωστ.Μ.

Κωστάκης 1977

Ας φύουμ' να γουλτώσουμ' (Ας φύγουμε να γλυτώσουμε) Μισθ.

Μισθί

-ΑΠΥ-Καρατσ.

ΑΠΥ-Καρατσ.

Αγά μ', 'α γουλτωθώ (Αφέντη μου, θα γλυτώσω) Φάρασ.

Φάρασα

-Dawk.

Dawkins 1916

|| Παροιμ. Γλύτωσεν ασ' του λύκου το στόμα (Γλύτωσε απ' του λύκου το στόμα˙ Γλύτωσε από μιά εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση) Σινασσ.

Σινασσός

-Αρχέλ.

Αρχέλαος 1899

Γούλτωσεν αζ' λυκιού το στόμα (Γλύτωσε απ' του λύκου το στόμα˙ το ίδιο) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

Γούλτωσες αζ' λύκου το στόμα (Γλύτωσες απ' του λύκου το στόμα˙ γλύτωσες από μιά εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση) Αραβαν.

Αραβανί

-Φωστ.-Κεσ.

Φωστέρης/Κεσίσογλου 1960

β. Απαλλάσσομαι από το βάρος της εγκυμοσύνης, γεννώ Αξ., Αραβαν., Μισθ., Ουλαγ., Σεμέντρ., Σίλ., Φάρασ., Φλογ.

Αξός, Αραβανί, Μισθί, Ουλαγάτς, Σεμέντρα, Σίλλη, Φάρασα, Φλογητά

: Ναίκα τ' γούλτωσε (Γέννησε η γυναίκα του ) Αραβαν.

Αραβανί

-Φωστ.-Κεσ.

Φωστέρης/Κεσίσογλου 1960

Εκεινά ναίκα γούλτουσι (Εκείνη η γυναίκα γέννησε ) Μισθ.

Μισθί

-Κοτσαν.

Κοτσανίδης 2006

Γκούλτωσε γκαι έπ'κε 'να κορίτσ̑' (Γέννησε και έκανε ένα κορίτσι ) Ουλαγ.

Ουλαγάτς

-Κεσ.

Κεσίσογλου 1951

Ήρτα παρέμα, γούλτουσι ναίκα, ποίκι μου ένα κορίτσ' (Ήρθα επέστρεψα, γέννησε η γυναίκα μου, μου έκανε ένα κορίτσι ) Μισθ.

Μισθί

-ΑΠΥ-Καρατσ.

ΑΠΥ-Καρατσ.

Οψυής 'τουν σου κόρη μ', έτοιμο σι ντυό μήνις να γουλτώσ' τουν (Ήταν έγκυος στην κόρη μου, έτοιμη να την γεννήσει σε δυο μήνες ) Μισθ.

Μισθί

-ΑΠΥ-Καρατσ.

ΑΠΥ-Καρατσ.

Ναίκα μ' γούλτουσιν τσι μποίκι γκίτσια (Η γυναίκα μου γέννησε και έκανε δίδυμα ) Μισθ.

Μισθί

-Κοτσαν.

Κοτσανίδης 2006

Χεγός να σε δώκ' ένα καλό: μι του καλό να γουλτώεις! (Ο Θεός να σου δώσει ένα καλό: με το καλό να γεννήσεις! ) Μισθ.

Μισθί

-Κωστ.Μ.

Κωστάκης 1977

|| Φρ. Να σκάσει στο σκιαμνίσ', μη πορεί να γουλτώσει (Να σκάσει στο σκαμνί, να μην μπορεί να γεννήσει ˙ κατάρα) Μισθ.

Μισθί

-ΙΛΝΕ

ΙΛΝΕ

Με το καλό να γλυτώσεις (Με το καλό να γεννήσεις ) Φάρασ.

Φάρασα

-ΕΚΠΑ 2142

Παπαδοπούλου 1974

3. Φέρνω σε πέρας, ολοκληρώνω Ανακ., Αξ., Αφσάρ., Μισθ., Σίλ., Τροχ., Φάρασ., Φλογ.

Ανακού, Αξός, Αφσάρι, Μισθί, Σίλλη, Τροχός, Φάρασα, Φλογητά

: Γουλτώνω τ'όργο μ' (Τελειώνω την δουλειά μου) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

Γλυτώνου το 'ργου (Τελειώνω την δουλειά) Αφσάρ.

Αφσάρι

-Αναστασ.

Αναστασιάδης 1976

Τσ̑αλιστά τες βέργες· γουλτών-νει τες (Φτιάχνει τα σκουλαρίκια· τα τελειώνει) Σίλ.

Σίλλη

-Dawk.

Dawkins 1916

Ως το μεσ̑'μέρ' qουλτώνουμ' το (Ως το μεσημέρι το τελειώνουμε) Φλογ.

Φλογητά

-ΙΛΝΕ

ΙΛΝΕ

'τουν γούλτουναμ' τ' άργαdα, σ̑ήκουναμ' d' αλώνια (Όταν τελειώναμε τις δουλειές, σηκώναμε τ' αλώνια) Μισθ.

Μισθί

-Κωστ.Μ.

Κωστάκης 1977

Dε γούλτωσαν ντου χέρισμα (Δεν τέλειωσαν το θέρισμα) Μισθ.

Μισθί

-Κωστ.Μ.

Κωστάκης 1977

Έφαγαμ', γούλτωσαμ', ήρτι Κώστας (Μόλις ολοκληρώσαμε το φαγητό μας, ήρθε ο Κώστας) Σίλ.

Σίλλη

-Κωστ.Σ.

Κωστάκης 1968

Ήλασαμ', γούλτουσαμ' (Οργώσαμε, τελειώσαμε) Μισθ.

Μισθί

-Κωστ.Μ.

Κωστάκης 1977

qούλτωσαν και το αμπέλ' (Τέλειωσαν και με το αμπέλι) Φλογ.

Φλογητά

-ΙΛΝΕ

ΙΛΝΕ

Γούλτσησίν ντα σκολειόν ντου (Τέλειωσε το σχολείο του) Σίλ.

Σίλλη

-Κωστ.Σ.

Κωστάκης 1968

Βραγυνίσκ' κι ετούτα ντεμ bορ' να το γουλτώσ̑'νε (Βραδιάζει κι αυτοί δεν μπορούν να το τελειώσουνε) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

Όταν τελειώσ̑' την σπορά ντου σπόρου τ', να γουλτώσει ντου σπόρους, να έρτ' σου σπίτι (Όταν τελειώσει την σπορά του σπόρου του, αν τελειώσει την σπορά, θα έρθει στο σπίτι) Μισθ.

Μισθί

-ΑΠΥ-Καρατσ.

ΑΠΥ-Καρατσ.

Μπίρι νη τσ̑η γουλτώσου, ρο πουρ' να νάρτου (Πριν την τελειώσω, δεν μπορώ να έρθω) Σίλ.

Σίλλη

-Κωστ.Σ.

Κωστάκης 1968

Συνών. μπιτιρντίζω :1, πληρώνω, φυτρώνω :1, σώνω :3

β. Σώνομαι Αξ.

Αξός

: Το πλεγούρ' μας γούλτωσεν (Το πληγούρι μας τέλειωσε ) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

γλώσσα ( ουσ. θηλ. ) γλώσσα [ˈɣlosa] Αξ., Αραβαν., Μισθ., Ουλαγ., Σεμέντρ., Σίλατ., Σινασσ., Φερτάκ. γλώσ-σα [ˈɣlossa] Σίλ. qλώσσα [ˈqlosa] Φλογ. γολώσσα [ɣoˈlosa] Μισθ. γουώσσα [ˈɣwosa] Αφσάρ., Φάρασ. γουάσσα [ˈɣwasa] Φάρασ. βγώσσα [ˈvɣosa] Φκόσ. γλωσσατού [ɣlosaˈtu] Αραβαν. ...