μπιλέ
(επίρρ.)
μπιλέ
[biˈle]
Ανακ., Αραβαν., Σεμέντρ., Σίλ.
μπιλα̈́
[biˈlæ]
Μισθ.
μπιλά
[biˈla]
Μισθ.
μπελέ
[beˈle]
Αξ., Φάρασ.
πιλέ
[piˈle]
Φάρασ.
πιλα̈́
[piˈlæ]
Αφσάρ.
Νεότ. ουσ. μπιλέ με την σημ. 2 (Mackridge 2021: 128), το οπ. από το τουρκ. επίρρ. bile = α) ακόμα και β) ούτε καν.
1. Ακόμη
Ανακ., Αραβαν., Μισθ.
:
Πρωί σ̑ηκώθαμε, ξέβαμε σο δρόμο· μπιλέ δε φώτ'σεν καλά
(Πρωί σηκωθήκαμε, βγήκαμε στον δρόμο· ακόμα δεν είχε φωτίσει καλά)
Ανακ.
-Cost.
Μπιλα̈́ 'πόμαν σου μελό μας
(Ακόμα έχουν διατηρηθεί στο μυαλό μας (κάποιες λέξεις από τα Μιστιώτικα))
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
Ενα σ̑έϊ μπιλά ντέν έγραψαμ'
(Τίποτα δεν γράψαμε ακόμα)
Μισθ.
-ΑΠΥ-Καρατσ.
Συνών.
ακόμα
2. Ακόμη και
Αραβαν., Μισθ., Φάρασ.
:
Εμείζ μπιλέ ξέβαμ'
(Ακόμη κι εμείς βγήκαμε)
Αραβαν.
-Φωστ.-Κεσ.
Απεναντάλλου μπιλέ Θρακιώτ' ντεν 'ντι καλά
(Ακόμα και μεταξύ τους οι Θρακιώτες δεν τα πάνε καλά)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
Ε ακούμ' εχτές μπιλά είχαμ' χτηνά
(Ε, ακόμα και μέχρι χτές είχαμε αγελάδες)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
Ακούμ' μπιλά σ̑άνουν του νταρά
(Ακόμα και τώρα το κάνουν έτσι)
Μισθ.
-ΑΠΥ-Καρατσ.
|| Παροιμ.
Και τα αγιόζια μπιλέ g'ρεύουν να τα φοβερίεις
(Και οι άγιοι ακόμα θέλουν να τους φοβερίσεις˙ και ο άγιος φοβέρα θέλει)
Αραβαν.
-Φωστ.-Κεσ.
Το ορνί μπιλέ πγινίσ̑κ' το λερό, ντρανά σο Τεό
(Κι η κότα ακόμα πίνει νερό (και) βλέπει τον Θεό˙ Λέγεται για κάποιους τόσο αγνώμονες)
Αραβαν.
-Φωστ.-Κεσ.
3. Επίσης
Μισθ., Σεμέντρ., Φάρασ.
:
Μάνα μ' μπιλα̈́ κρέισκι να έρτ'
(Και η μάνα μου επίσης ήθελε να έρθει)
Μισθ.
-Φατ.
Αν έρτ' αψά, αψά μπιλα̈́ φέγ'
(Αν έρθει νωρίς, φεύγει και νωρίς)
Μισθ.
-Φατ.
Έσ̑ει ποά χωράφε, τοπία, μπέλε παχτσάδε
(Έχει εκεί πολλά χωράφια, αγρούς, επίσης και κήπους)
Φάρασ.
-ΚΜΣ-ΚΠ345Β
4. Ούτε
Μισθ.
:
Ογώ μπιλα̈́ κρέισκα να έρτου
(Ούτε εγώ ήθελα να έρθω)
Μισθ.
-Φατ.
Τ' αϊρφό σ' δε ρανάς νταρά τι σ̑άν', τ' αϊλφό σ' μπιλά δε ρανάς
(Τον αδελφό σου δεν κοιτάς τώρα τι κάνει, ούτε τον αδελφό σου δεν κοιτάς)
Μισθ.
-ΑΠΥ-Καρατσ.
Συνών.
μήτε, νε, ούτε
5. Πάλι
Μισθ., Σεμέντρ., Φάρασ.
:
Νταρά μπιλά να σι φαΐσου
(Τώρα πάλι θα σε χτυπήσω)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
Το καμbέλ’ μπιλέ, το βόι ό,τι έπε, έπεν ντα και το καμbέλ’
(Η καμήλα πάλι, ό,τι είπε το βόδι είπε και η καμήλα)
Σεμέντρ.
-ΚΜΣ-ΚΠ283
Λοιπόν, ισύ τίνους μπιλα̈́ 'τσι;
(Λοιπόν, εσύ τίνος είσαι πάλι;)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ
6. Ωστόσο, παρόλα αυτά
Αξ.
:
Μπελέ παίνω εγώ, λέγω έγω: «Το σκότωσα!»
(Ωστόσο εγώ θα πάω και θα πω: «(Εγώ) το σκότωσα (το λιοντάρι)!»)
Αξ.
-Dawk.
7. Καθόλου
Μισθ., Σίλ.
:
Τεμέαρ δε μπιλά τσόαν καλά, ούλα κλέφτ' 'ταν
(Οι δικοί μας δεν ήταν καθόλου καλοί, όλοι κλέφτες ήταν)
Μισθ.
-ΑΠΥ-Καρατσ.
Τι ξερώ τίνους κ'λάτσ̑' 'τουν, ντέ ντου ξέριξα μπιλα̈́
(Πού να ξέρω τίνος παιδί ήταν, δεν τον ήξερα καθόλου)
Μισθ.
-ΑΠΥ-ΕΝΔ