κλειδί (ουσ. ουδ.) κλειδί [kliˈði] Αφσάρ., Μαλακ., Ποτάμ., Σινασσ., Τελμ., Φάρασ., Φκόσ.

Αφσάρι, Μαλακοπή, Ποτάμια, Σινασσός, Τελμησσός, Φάρασα, Φκόσι

κ̇ιλειδί [kiliˈði] Μισθ.

Μισθί

κλειγί [kliˈʝi] Αξ.

Αξός

κλειί [kliˈi] Αξ., Τροχ.

Αξός, Τροχός

κλειρί [kliˈri] Αραβαν., Γούρδ., Σίλ.

Αραβανί, Γούρδονος, Σίλλη

κλουρί [kluˈri] Σίλ.

Σίλλη

κουρί [kuˈri] Σίλ.

Σίλλη

Από το αρχ. ουσ. κλειδίον.

1. Κλειδί ό.π.τ.

ό.π.τ.

: Χώρας ντου κ̇ιλειδί, χώρας ντου τ͑υρπί ντε νίγ'τι (Το ξένο κλειδί δεν εφαρμόζει σε ξένη κλειδαρότρυπα) Μισθ.

Μισθί

-Κωστ.Μ.

Κωστάκης 1977

|| Ασμ. Λάχτα και το χεράκι σου σε γι-έρημό μου τζέπη,
και πάρ' το γι-έρημο κλειδί κι άνοιξε το σεντούκι (Χώσε και το χεράκι σου στην έρημή μου τσέπη,
και πάρ' το έρημο κλειδί κι άνοιξε το σεντούκι) Σινασσ.

Σινασσός

-Lag.

Lagarde 1886

Παρακαλώ σε Παναγιά, προσκυνούμεν σε Θέ μου
να μας χαρίσεις τα κλειδιά και τ' αναχτήρια 'ντάμα
ν' ανοίξουμε Χριστού το θύρ' να ζιούμε μέσα τί έσ̑' (Σε παρακαλώ Παναγία μου, σε προσκυνώ Θεέ μου,
να μας χαρίσεις τα κλειδιά και τα κλειδάκια μαζί,
να ανοίξουμε την πόρτα του Παραδείσου να δούμε τί έχει μέσα) Μαλακ.

Μαλακοπή

-Παχτ.

Παχτίκος 1905

Συνών. ανοιχτήρι, γλώσσα

2. Κλειδαριά Αφσάρ., Φκόσ.

Αφσάρι, Φκόσι

: Μούχτα το ’ναχτήρι σο κλειδί (Βάλε το κλειδί στην κλειδαριά) Φκόσ.

Φκόσι

-ΚΜΣ-ΚΠ371

ΚΜΣ-ΚΠ371

Συνών. κοράκι, κουντάκι

3. Μικρό φράγμα που ανακόπτει την ροή του νερού σε αρδευτικό αυλάκι Αξ.

Αξός

: || Φρ. Ζ' ναχιότα ντέσ' ένα κλειγί (Στο αυλάκι δέσε ένα κλείσιμο˙ φράξε το αυλάκι) Αξ.

Αξός

-Μαυρ.-Κεσ.

Μαυροχαλυβίδης/Κεσίσογλου 1960

Πβ. δέμα :3, κόρδα :3, κόφτρα

κλειδώνω ( ρ. ) κλειδώνω [kliˈðono] Ανακ. κλειρώνω [kliˈrono] Γούρδ. κλειώνω [kliˈono] Τροχ. κλουρώνω [kluˈrono] Σίλ. κουρώνου [kuˈronu] Σίλ. Μτχ. κλειρωμένο [kliroˈmeno] Γούρδ. ...